నమ్మకద్రోహమైన పాక్ తన భాగస్వామి అమెరికాకు ఎలా ద్రోహం చేసింది

ఇక్బాల్ మల్హోత్రా రాసిన పుస్తకం జనవరి 2004లో డాక్టర్ AQ ఖాన్ అరెస్టు నుండి ఆగస్టు 2021లో ఆఫ్ఘనిస్తాన్ నుండి US దళాల ఉపసంహరణ వరకు కాలాన్ని వివరిస్తుంది.

న్యూఢిల్లీ: పరిచయం
ఇక్బాల్ మల్హోత్రా నిస్సందేహంగా నిష్ణాతుడైన రచయిత, అతను మన పాశ్చాత్య పరిసర ప్రాంతంలోని సంక్లిష్ట ప్రాంతంలోని వివరాలలోకి వెళ్లి చుక్కలను కనెక్ట్ చేయగల నేర్పు కలిగి ఉంటాడు. అతని ఐదవ పుస్తకం ‘The Nukes, The Jihad, The Hawala And Crystal Meth’ మీరు మొదటి పేజీని చదవడం ప్రారంభించగానే మరోసారి గ్రిప్పింగ్‌గా ఉంది మరియు మన ముఖంలోకి చూస్తూ ఉండిపోయిన వాస్తవాలను బహిర్గతం చేస్తుంది.
ఈ పుస్తకం జనవరి 2004లో డాక్టర్ AQ ఖాన్‌ను అరెస్టు చేసినప్పటి నుండి ఆగస్టు 2021లో ఆఫ్ఘనిస్తాన్ నుండి US సేనలను ఉపసంహరించుకునే వరకు మరియు పాకిస్తాన్ తన అత్యంత ముఖ్యమైన పోషకులలో ఒకరైన USని మోసగించిన విధానం మరియు USకు భరోసా ఇవ్వడానికి వ్యూహాత్మకంగా వ్యవహరించిన విధానాన్ని కవర్ చేస్తుంది. ఆఫ్ఘనిస్తాన్ నుండి ఉపసంహరణ. సహజంగా పెరిగిన ఎఫిడ్రా నుండి ఉత్పన్నమైన క్రిస్టల్ మెత్‌తో సహా డ్రగ్స్ అక్రమ రవాణా కోసం అంతర్జాతీయ డ్రగ్ కార్టెల్‌ల సహాయాన్ని ఉపయోగించుకోవడానికి కూడా ఇది వెనుకాడలేదు.

పుస్తకం గురించి
2001లో ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌పై అమెరికా నేతృత్వంలోని దండయాత్ర మరియు 2004లో డాక్టర్ ఏక్యూ ఖాన్ అంతర్జాతీయ అణు విస్తరణ నెట్‌వర్క్ బహిర్గతం కావడం పాకిస్థాన్ విశ్వాసాన్ని ఛిద్రం చేశాయి. ‘Dr AQ ఖాన్ స్వీయ నేరారోపణలో పన్నెండు పేజీల ఒప్పుకోలులో ఇరాన్, ఉత్తర కొరియా మరియు లిబియాలకు అణు బాంబులను తయారు చేయడానికి సాంకేతిక సహాయం మరియు భాగాలను అందించడం ద్వారా ప్రపంచంలోనే గొప్ప అణ్వాయుధ ప్రొలిఫరేటర్‌గా అంగీకరించారు’. భాగాలు కూడా సూడాన్‌కు రవాణా చేయబడినట్లు తరువాత కనుగొనబడింది. ఏది ఏమైనప్పటికీ, అధ్యక్షుడు పర్వేజ్ ముషారఫ్ ఆధ్వర్యంలో ధైర్యసాహసాలు కలిగిన పాకిస్థాన్ తిరిగి ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది. ఇక్బాల్ యొక్క మునుపటి రచన ‘ది బాంబ్, ది బ్యాంక్, ది ముల్లా అండ్ ది పాప్పీస్: ఎ టేల్ ఆఫ్ డిసెప్షన్’లో వచ్చినట్లుగా, అణు పరిజ్ఞానాన్ని రహస్యంగా విక్రయించడం మరియు దాని అభివృద్ధి చెందుతున్న నల్లమందు-నుండి-హెరాయిన్ వ్యాపారాన్ని పర్యవేక్షించడం అనే పరిమిత డబుల్ గేమ్‌కు ఇకపై పరిమితం కాలేదు. ; పాకిస్తాన్ తన కొనసాగుతున్న హెరాయిన్ వ్యాపారంతో పాటు ‘క్రిస్టల్ మెత్’ అని కూడా పిలువబడే మెథాంఫేటమిన్‌ల ఉత్పత్తి మరియు విక్రయాలను చేర్చడానికి తన మాదక ద్రవ్యాల పోర్ట్‌ఫోలియోను విస్తరించే అవకాశాన్ని ఉపయోగించుకుంది.

ఈ విస్తరణ కోసం, పాకిస్తాన్ ఆశాజనకమైన ‘క్రిస్టల్ మెత్’ వ్యాపారానికి నిర్మాణాత్మక పర్యవేక్షణను విస్తరించడమే కాకుండా దాని అభివృద్ధికి సురక్షితమైన వాతావరణాన్ని కూడా అందించింది. మునుపటిది మెక్సికో-ఆధారిత సినాలోవా కార్టెల్‌తో విస్తృత సహకారం ద్వారా సాధించబడింది, రెండోది ఆగస్టు 2021 నాటికి సాధించబడిన లక్ష్యాన్ని ఆఫ్ఘనిస్తాన్ నుండి దాని సైన్యాన్ని తరిమికొట్టడానికి యుఎస్‌కి వ్యతిరేకంగా కొత్త జిహాద్‌ను ప్రారంభించింది.
సంక్లిష్టమైన ప్రాంతం గురించి తన మనోహరమైన ఖాతాలో, ఇక్బాల్ పబ్లిక్ డొమైన్‌లో సంబంధం లేని అనేక సమస్యలను వెలుగులోకి తెచ్చారు. యుఎస్ పరిపాలనలో విభజన ఎలా ఉంది మరియు తాలిబాన్ల పునరాగమనానికి మద్దతు ఇస్తున్న పాకిస్తాన్ పట్ల వారు ఎలా కళ్ళు మూసుకున్నారు. హాస్యాస్పదంగా, అల్ ఖైదా రూపంలో ఉగ్రవాదాన్ని లక్ష్యంగా చేసుకోవడానికి పాకిస్తాన్‌కు సహాయం చేయడానికి US సిద్ధంగా ఉంది మరియు పాకిస్తాన్, US సహాయం మరియు మద్దతును ఉపయోగించి ISI ద్వారా తాలిబాన్‌లకు ఆశ్రయం కల్పించడానికి మరియు వారికి ఆశ్రయం కల్పించడానికి మరియు తాలిబాన్‌లను లక్ష్యంగా చేసుకుంది. US దళాలు మరియు ఆఫ్ఘన్ జాతీయ సైన్యం రెండూ. యుఎస్ తెలివిగా ‘నిధుల కోసం మోసగించబడింది మరియు వెయ్యి మోసపూరిత కోతలతో రక్తస్రావం అవుతున్నప్పుడు విరుద్ధమైన వాటిని విశ్వసించింది.’
దక్షిణ వజీరిస్తాన్‌లోని అల్ ఖైదా సురక్షిత గృహాల గురించి అమెరికా తెలుసుకున్నప్పటికీ, ఐఎస్‌ఐ మరియు తాలిబాన్‌ల మధ్య సంబంధాలపై అధ్యక్షుడు ముషారఫ్‌పై ఒత్తిడి తెచ్చే బదులు, పాకిస్తాన్‌తో కలిసి పని చేసేందుకు ఇదొక కొత్త అవకాశంగా భావించి, వారికి కొత్త సాయంగా 700 మిలియన్ డాలర్లు అందించింది. వారిని ‘ప్రధాన నాన్-నాటో మిత్రదేశాలు’గా ప్రకటించింది.

ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లోని అమెరికా రాయబారి ఖలీల్‌జాద్ ‘పాకిస్థాన్ డబుల్ గేమ్‌ను కాదనలేనిది’ అని తేల్చారు. నియో-తాలిబాన్ సమూహం యొక్క ముఖ్య మద్దతుదారులలో జనరల్ మహ్మద్ అజీజ్ మరియు లెఫ్టినెంట్ జనరల్ హమీద్ గుల్ ఉన్నారు, ఆర్మీ మరియు బ్యూరోక్రసీ యొక్క ఇతర ఉన్నత స్థాయిలకు కాకుండా మాజీ DG ISI. ‘తమ అధికారాన్ని పటిష్టం చేసుకున్న తర్వాత మరియు మధ్యయుగపు నియో తాలిబాన్ పద్ధతులు త్వరలో బన్నూ, ట్యాంక్, కోహట్ మరియు డేరా ఇస్మాయిల్ ఖాన్‌తో సహా క్షురకులు నిషేధించబడిన ప్రాంతాలకు వ్యాపించాయి, పని లేకుండా వెడ్డింగ్ బ్యాండ్‌లు మరియు కేబుల్ టీవీ ఆపరేటర్లపై దాడి జరిగింది.’ ISI మద్దతు ఉన్న మిలిటెంట్ గ్రూపులచే స్థాపించబడిన బోధనా కేంద్రాలు మరియు శిక్షణా శిబిరాలు వలె జిహాదీ సెమినరీలు కూడా పనిచేస్తున్నాయి. ఇక్బాల్ ప్రకారం, అమెరికా మోసం చేయబడిందని గ్రహించిన అధ్యక్షుడు బుష్ భారతదేశాన్ని చట్టబద్ధమైన అణుశక్తిగా గుర్తించాలని నిర్ణయించుకున్నారు.

ఇండో-యుఎస్ అణు ఒప్పందంపై పురోగతి మరియు పాకిస్తాన్ యొక్క ప్రతిచర్యలు ఇక్బాల్ లింక్‌లను మరొక సమస్యగా భావించాయి, ఈ ఒప్పందం ‘ఉగ్రవాదాన్ని రాజ్య విధానం యొక్క సాధనంగా ఉపయోగించుకునే దాని వ్యూహాన్ని రాజీ పడే ప్రమాదం ఉందని’ భావించింది.

07 జూలై 2008న కాబూల్‌లో భారత రాయబార కార్యాలయంపై జరిగిన ఉగ్రవాద దాడిని, అదే రోజు జపాన్‌లో ప్రెసిడెంట్ బుష్‌తో ప్రధాని మన్మోహన్ నిర్వహించిన సమావేశానికి మరియు ఇండో-యుఎస్ అణు ఒప్పందంపై పురోగతి గురించి ముషారఫ్ ఆందోళనకు ఇక్బాల్ లింక్ చేశాడు. టయోటా క్యామ్రీని నడిపిన హమ్జా షకూర్ డైరెక్టరేట్ ఎస్ ఆపరేటివ్. ISI అధిపతి లెఫ్టినెంట్ జనరల్ నదీమ్ తాజ్ ముషారఫ్‌కు అత్యంత సన్నిహితుడు మరియు బంధువు కాబట్టి బాంబు దాడి బుష్‌కు కోపం తెప్పించింది.

ఇంకా, 10 అక్టోబర్ 2008న రైస్-ముఖర్జీ ఒప్పందంపై సంతకం చేసిన వెంటనే పది మంది పాకిస్తానీ ఉగ్రవాదులు నవంబర్ 26న ముంబై దాడులకు పాల్పడ్డారు. ఉగ్రవాదులు హఫీజ్ సయీద్ ప్రేరణాత్మక ఉపన్యాసాలతో రెండు LeT క్యాంపుల్లో శిక్షణ పొందారు. కమ్యూనికేషన్‌లను యుఎస్ మరియు యుకె ఇంటెలిజెన్స్ ఏజెన్సీలు పర్యవేక్షించాయి, అయితే పాకిస్తాన్ అవిశ్వసనీయ మిత్రుడికి సమర్పించగల అన్ని సాక్ష్యాలను తిరస్కరించింది.

ISI పాత్రను అంగీకరించమని బలవంతం చేసినప్పుడు ISI అధిపతి లెఫ్టినెంట్ జనరల్ షుజా పాషా, సేవలో ఉన్న ISI అధికారులెవరూ దాడితో సంబంధం కలిగి లేరని పునరుద్ఘాటించారు. అయితే డేవిడ్ హెడ్లీ అనే టెర్రరిస్టు స్కౌట్ మరియు ఉగ్రవాద దాడిలో అతని ప్రమేయం కారణంగా జనవరి 2013లో దోషిగా తేలిన పాకిస్థానీ గూఢచారి గురించి అమెరికా కనికరం లేకుండా రహస్యంగా ఉంచిందని ఇక్బాల్ ఎత్తి చూపాడు.

అధ్యక్షుడు ముషారఫ్ అంతకుముందు సందర్శించిన US సెనేటర్ చక్ హగెల్‌తో మాట్లాడుతూ ‘ఈ ఒప్పందం వాషింగ్టన్‌తో వ్యక్తిగత విశ్వాసం మరియు ప్రేమను కప్పివేసే వ్యూహాత్మక చీలికను సృష్టించింది’ అని చెప్పారు. ఇక్బాల్ ప్రకారం, 2008 నాటికి, జాతీయ భద్రతపై పౌర మరియు సైనిక వ్యాఖ్యాతలు సంయుక్తంగా తరచుగా ‘అదనపు ప్రాంతీయ శక్తులు’ అని పిలవబడేవి పాకిస్తాన్‌కు ప్రత్యక్ష రాజకీయ మరియు సైనిక ముప్పుగా గుర్తించడం ప్రారంభించాయి మరియు అతను ‘విస్తృత’ ద్వారా నిరోధించడాన్ని కలిగి ఉన్న ప్రతిస్పందనల గురించి వ్రాసాడు. అణు వార్‌హెడ్‌లను ప్రయోగించే ముప్పుతో సహా పరిష్కారాల శ్రేణి.’
యాదృచ్ఛికంగా, అక్టోబర్ 2005లో POKలో సంభవించిన భూకంపం ‘KRLపై విధ్వంసం సృష్టించి, సెంట్రిఫ్యూజ్‌లలో మూడింట ఒక వంతును నాశనం చేసింది’ మరియు ‘UF6 మరియు పాక్షికంగా సుసంపన్నమైన యురేనియం మేఘాలను విడుదల చేసింది’ అని రచయిత వెల్లడించారు. అతను హుమాయున్ ఖాన్ మరియు దక్షిణాఫ్రికాలో ఉన్న ఇజ్రాయెల్ వ్యాపారి అషెర్ కర్ణి ద్వారా రహస్య అణు సేకరణ నెట్‌వర్క్ గురించి మరియు US కస్టమ్స్ ఎలా ‘నిరపాయకరమైన భాగాల కోసం స్పార్క్ ప్లగ్‌లను’ మార్చగలిగింది అనే దాని గురించి కూడా రాశాడు. కానీ తర్వాత US స్టేట్ డిపార్ట్‌మెంట్ సమర్థవంతంగా విచారణను నిర్వీర్యం చేసింది.

రచయిత ప్రకారం, గుల్బుద్దీన్ హెక్మత్యార్ ఒసామా బిన్ లాడెన్ మరియు అతని అనుచరులను నవంబర్ 2001లో తోరా బోరా పర్వతాల గుండా US దళాల నుండి పాకిస్తాన్‌లోకి తీసుకెళ్లాడు. ఇక్కడే వారు ISI రక్షణలో నివసించారు. 2010లో కువైట్ అని పిలిచే ఒసామా బిన్ లాడెన్ కొరియర్‌ను US ట్రాక్ చేయగలిగింది మరియు అతని SUVని అబోటాబాద్‌లోని ఒక కాంపౌండ్‌లో గుర్తించింది. కానీ ఈ సమాచారం దాని ఉన్నత స్థాయికి వెలుపల ఉన్న కొంతమంది అధికారులకు మాత్రమే పరిమితం చేయబడింది. ఒక ప్రైవేట్ సెక్యూరిటీ కంపెనీని నడుపుతున్న లెఫ్టినెంట్ ఇక్బాల్ సయీద్ ఖాన్‌తో సహా స్థానికుల ద్వారా వారు కాంపౌండ్‌పై నిఘా ఏర్పాటు చేసి డేటా ప్రొఫైలింగ్‌ను ఎలా నిర్వహించారనే వివరాలను ఇక్బాల్ విప్పాడు. ఇప్పటికి USI ISI పట్ల భ్రమపడింది మరియు లెఫ్టినెంట్ జనరల్ షుజా పాషాపై తక్కువ విశ్వాసం కలిగి ఉంది. US స్పెషల్ ఆపరేషన్స్ కమాండ్ అధిపతి అడ్మిరల్ మెక్‌రావెన్ 02 మే 2011న ఒసామా బిన్ లాడెన్‌ను అంతమొందించడానికి ఆపరేషన్‌ను అమలు చేశారు. పాకిస్తాన్‌లో అబోటాబాద్‌పై ‘కోపం మరియు అవమానం డిసెంబర్ 1971లో తూర్పు పాకిస్థాన్‌ను కోల్పోయినందుకు ఆగ్రహాన్ని మించిపోయింది.

డ్రగ్స్‌కు సంబంధించి రచయిత ISI, తాలిబాన్ మరియు అధ్యక్షుడు హమీద్ కర్జాయ్ సోదరుడి మధ్య ఉన్న సంబంధాలను బహిర్గతం చేశారు. 2001 తర్వాత పుట్టగొడుగుల్లా పుట్టుకొచ్చిన ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో నల్లమందు సాగు యొక్క పునరుద్ధరణ కారణంగా మాదకద్రవ్యాల సమస్య మరియు అవినీతికి సంబంధించిన సమస్య చాలా కీలకమైంది. వెంటనే తాలిబాన్ కమాండర్లు కేవలం గసగసాల సాగు మరియు లాజిస్టిక్‌లను రక్షించడం నుండి ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో మార్ఫిన్ ల్యాబ్‌లను చురుకుగా నిర్వహించే స్థాయికి మార్చారు. కొన్ని కారణాల వల్ల అమెరికా తన డ్రగ్ పాలసీతో ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లో యుద్ధ వ్యూహాన్ని అనుసంధానించింది. పెంటగాన్ దీన్ని ఎందుకు ప్రతిఘటించింది? మరియు మాదక ద్రవ్యాల ఉత్పత్తి మరియు పంపిణీలో ISI పాత్ర ఎందుకు విస్మరించబడింది?
పెంటగాన్ వద్ద మేరీ బెత్ లాంగ్ కనికరం లేకుండా DIA మరియు CIA వాదనలను ఎదుర్కొన్నారు, US దళాలు అదే తాలిబాన్ ప్రాంతాలలో మాదకద్రవ్యాలను ఎదుర్కొన్నాయని రుజువు చేయడం ద్వారా వారు ఆయుధ క్యాచ్‌లను కనుగొన్నారు, ఫలితంగా అధ్యక్షుడు బుష్ 2005లో ఆఫ్ఘనిస్తాన్ కోసం కొలంబియా ప్రణాళికను రూపొందించారు. అయితే ఇది ఉన్నప్పటికీ, ఆఫ్ఘన్ -ఓపియం ఎకానమీ కొత్త రికార్డులను నెలకొల్పడం కొనసాగింది మరియు ‘లెఫ్టినెంట్ జనరల్ పాషా మరియు అతని ఉన్నతాధికారులు బ్యాంకు దాకా నవ్వుకున్నారు. ‘

మెక్సికన్ డ్రగ్ కార్టెల్స్ పాత్ర, హక్కానీ ఆధ్వర్యంలో తాలిబాన్ యొక్క క్వెట్టా షురా యొక్క పెరుగుదల, ఏప్రిల్ 2013లో ముల్లా ఒమర్ మరణాన్ని దాచిపెట్టడం మరియు 2014లో డాక్టర్ అబ్దుల్లా ఓడిపోయిన ఆఫ్ఘన్ ఎన్నికల వంటి అనేక ఇతర భాగాలు ఈ పుస్తకంలో ఉన్నాయి. అష్రఫ్ ఘనీ ప్రధానంగా తాజిక్ మరియు అతని బలమైన మిత్రుడు మహమ్మద్ ఫాహిమ్ ఊహించని విధంగా మార్చి 2014లో గుండెపోటుతో మరణించారు. దురానీ పష్టూన్‌కు బదులుగా ప్రెసిడెన్సీ ఇప్పుడు ఘిల్‌జాయ్ పష్టూన్ లేదా తజిక్‌కి వెళుతుంది, ఇది ఆఫ్ఘన్ యొక్క సమస్యాత్మక సెక్టారియన్ చరిత్రలో మార్పును సూచిస్తుంది, ఇక్కడ ఇస్లాం ప్రతి సమూహంలోని వివిధ జాతులు మరియు విభాగాలను ఏకం చేయడంలో విఫలమైంది.

2016లో ముల్లా మన్సూర్‌ను US డ్రోన్‌తో లక్ష్యంగా చేసుకుని చంపినందుకు ISI ప్రతిస్పందనగా అనేక ఆఫ్ఘన్ నగరాలపై తాలిబాన్‌లు ముందరి దాడులు, ఇవి ‘నిరుత్సాహకరమైన వైఫల్యం’, ఆ తర్వాత తిరుగుబాటు పట్టణ యుద్ధ వ్యూహాన్ని అనుసరించాయి. ప్రెసిడెంట్ ట్రంప్ ఇప్పుడు ఈ సుదీర్ఘ యుద్ధాన్ని నియంత్రించవలసి వచ్చింది, ఇందులో దళాల పెరుగుదల మరియు ‘ఆపరేషన్ ఐరన్ టెంపెస్ట్’ కింద బాంబు దాడులు విఫలమయ్యాయి. ‘డైరెక్టరేట్ S ఆఫ్ఘనిస్తాన్ మాదక ద్రవ్యాల పరిశ్రమపై నిర్మాణాత్మక పర్యవేక్షణ అసమానమైనది’.

జల్మయ్ ఖలీల్జాద్, జనరల్ కయానీ, జనరల్ అసిమ్ మునీర్ పాత్ర మరియు తాలిబాన్‌తో చర్చలు కూడా చాలా వివరంగా ఉన్నాయి. DG ISIగా లెఫ్టినెంట్ జనరల్ మునీర్ ‘హిబతుల్లా అఖుంద్జాదాను సిరాజుద్దీన్ హక్కానీతో రాజీపడాలని మరియు USకు వ్యతిరేకంగా ఏకకాల చర్చలు మరియు పోరాటానికి సంబంధించిన ద్వంద్వ వ్యూహం చుట్టూ ఏకం కావాలని ఆదేశించారు. దురదృష్టవశాత్తు, ఖలీల్జాద్-బరాదర్ చర్చలు గదిలో ఏనుగును ఉద్దేశించి తప్పించుకున్నాయి, అది ISI. ఇక్బాల్ సెప్టెంబరు 2019లో క్యాంప్ డేవిడ్ చర్చలను రద్దు చేయడం గురించి కూడా వ్రాశాడు, ఎందుకంటే యుఎస్ చాలా రాయితీలు ఇస్తోందని అతను గ్రహించాడు.

ముగింపు
వాస్తవాలతో నిండిన ఈ పుస్తకాన్ని ఒక కళాఖండంగా పరిగణించవచ్చు మరియు ద్రోహం మరియు పాకిస్తాన్ యొక్క ద్వంద్వత్వం యొక్క సంక్లిష్టతను అర్థం చేసుకోవాలనుకునే వారందరూ తప్పక చదవాలి.

* మేజర్ జనరల్ జగత్బీర్ సింగ్, VSM, భారత సైన్యం నుండి పదవీ విరమణ చేశారు.